Ngày Đại dương thế giới do Liên hợp quốc thông qua thể hiện sự nỗ lực, kết nối tất cả mọi người trên toàn thế giới cùng bảo tồn, phát triển bền vững biển và đại dương; cùng tôn vinh những giá trị của đại dương cho sự sống, cho sự phát triển bền vững và thịnh vượng của nhân loại.

Năm 1992, tại Hội nghị thượng đỉnh Trái đất tại Rio de Janeiro, Chính phủ Canada đề xuất Ngày Đại dương thế giới. Sau đó đề xuất này được Ủy ban Hải dương học liên Chính phủ (IOC) của UNESCO thừa nhận vào Năm quốc tế đại dương 1998 tổ chức tại Lisbon (Bồ Đào Nha), Việt Nam cũng tham gia sự kiện này. Đến năm 2009, Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc đã chính thức chọn ngày 8/6 hàng năm là Ngày Đại dương thế giới. Đại dương nuôi sống nhân loại và mọi sự sống trên trái đất, nhưng những hiểu biết của chúng ta về đại dương còn rất hạn chế so với sự rộng lớn, bao la của đại dương. Các tác động và hậu quả thảm khốc gây ra cho đại dương đang được báo động ở nhiều nơi trên thế giới.

Ngày Đại dương Thế giới hướng đến mục tiêu chung là nâng cao ý thức người dân cũng như những nhà quản lý về tầm quan trọng của biển và đại dương. Mặt khác, đây cũng là ngày mà mọi người trên thế giới bày tỏ sự tri ân, tôn vinh những gì mà đại dương đã cung cấp đến cho cuộc sống con người chúng ta.

Ngày lễ 8/6 có ý nghĩa rất lớn đối với con người và hành tinh. Đại dương là nguồn sống quan trọng, cung cấp hơn 50% oxy cho Trái Đất, điều hòa khí hậu, nơi hàng triệu loài sinh vật sinh sống, cũng như là nguồn tài nguyên và thương mại khổng lồ. Đại dương cũng chứa đựng những bí ẩn, nhiều di sản và giá trị văn hóa của loài người.

Ngày Đại dương thế giới 8/6 là dịp để mọi người nhìn lại và suy ngẫm về mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên, cũng như những thách thức và cơ hội trong việc bảo tồn và phát triển bền vững đại dương. Ngày này cũng là dịp để mọi người thể hiện sự gắn kết, sự trách nhiệm và sự hành động vì đại dương, để bảo vệ nó khỏi những tác động tiêu cực của con người, như ô nhiễm, quá khai thác, biến đổi khí hậu…

Với Chủ đề Ngày Đại dương thế giới năm 2024: “Hiểu biết sâu sắc hơn về đại dương” (Awaken new depths) kêu gọi các quốc gia và tổ chức cùng khám phá, đánh thức những hiểu biết về đại dương; cùng nỗ lực thay đổi để bảo vệ đại dương, vì một đại dương xanh và bền vững.

Biển, đảo và đại dương đóng một vai trò cực kỳ quan trọng và có tầm ảnh hưởng to lớn đến nhiều khía cạnh của cuộc sống con người, bao gồm kinh tế, chính trị, môi trường và văn hóa. Biển, đảo và đại dương chiếm khoảng 71% bề mặt Trái Đất. Các vùng biển và đảo phân bố rộng khắp các đại dương như Thái Bình Dương, Đại Tây Dương, Ấn Độ Dương, Nam Băng Dương và Bắc Băng Dương, đóng vai trò quan trọng trong việc kết nối các châu lục và quốc gia.

Về mặt kinh tế, biển cung cấp nguồn lợi hải sản phong phú, dầu khí, khoáng sản và nhiều nguồn tài nguyên khác. Ngành công nghiệp khai thác và chế biến hải sản, dầu khí và các khoáng sản biển đóng góp lớn vào GDP của nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam. Đặc biệt, Việt Nam sở hữu bờ biển dài hơn 3.260 km và hàng nghìn hòn đảo lớn nhỏ, bao gồm hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế quốc gia. Đại dương cũng là tuyến đường giao thương quốc tế chính, với phần lớn hàng hóa toàn cầu được vận chuyển qua đường biển, giúp kết nối các quốc gia và thúc đẩy phát triển kinh tế. Ngoài ra, du lịch biển đảo với các bãi biển và đảo hấp dẫn thu hút hàng triệu du khách mỗi năm, góp phần phát triển ngành du lịch và tạo việc làm cho người dân địa phương.

Trên phương diện chính trị và an ninh, các vùng biển và đảo là phần không thể tách rời của lãnh thổ quốc gia, có ý nghĩa quan trọng trong việc bảo vệ chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ. An ninh hàng hải cũng là yếu tố then chốt, bởi biển và đại dương là nơi diễn ra nhiều hoạt động hàng hải quan trọng. Việc kiểm soát và bảo vệ các tuyến đường biển, ngăn chặn các hoạt động tội phạm như buôn lậu, cướp biển và các mối đe dọa an ninh khác là nhiệm vụ quan trọng của các quốc gia.

Về môi trường, biển và đại dương là nơi sinh sống của hàng triệu loài sinh vật, đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì cân bằng sinh thái và đa dạng sinh học. Đại dương cũng có vai trò điều hòa khí hậu toàn cầu, hấp thụ lượng lớn CO2 và điều chỉnh nhiệt độ khí quyển thông qua các dòng hải lưu. Những yếu tố này không chỉ góp phần bảo vệ môi trường mà còn đảm bảo sự sống còn của nhiều loài sinh vật trên Trái Đất. Về văn hóa và lịch sử, nhiều cộng đồng ven biển có lịch sử lâu đời và nền văn hóa phong phú gắn liền với biển và đảo. Những di sản văn hóa biển đảo không chỉ đóng góp vào bản sắc văn hóa của các dân tộc mà còn là nguồn tài nguyên quý giá cho nghiên cứu khoa học. Biển và đại dương cung cấp nhiều thông tin quý báu về lịch sử Trái Đất, các quá trình địa chất và sinh học, góp phần vào sự phát triển của tri thức nhân loại.

Chính vì thế, biển, đảo và đại dương có vị trí và vai trò không thể thay thế trong sự phát triển toàn diện của con người và hành tinh. Việc bảo vệ và khai thác bền vững các tài nguyên biển là nhiệm vụ cấp bách và quan trọng đối với mỗi quốc gia trên toàn cầu.

Hưởng ứng Ngày Đại dương thế giới (8/6), Tuần lễ Biển và Hải đảo Việt Nam được tổ chức từ ngày 1 – 8/6 hằng năm là dịp để Việt Nam khẳng định tiềm lực và quyết tâm phát triển bền vững các ngành kinh tế biển, đồng thời với bảo vệ tài nguyên môi trường và chủ quyền quốc gia trên biển.

(Theo QLTT)